Na tegorocznym EFNI (które odbywało się pod hasłem Przyszłość pracy. Realia, marzenia, mrzonki) zaprezentowałam raport, który przygotowaliśmy w ramach infuture i w którym znalazło się pięć scenariuszy dotyczących tego, jak może wyglądać praca przyszłości. Przy tworzeniu scenariuszy przyjęliśmy perspektywę średnio- i długoterminową (5 < t < 20 oraz 20 < t < 50).

Każdy ze scenariuszy jest odpowiedzią na inny czynnik zmian – oprócz technologicznego, w prognozie uwzględniony został także czynnik społeczny, ekonomiczny, polityczny i środowiskowy. Zwracam na to uwagę, bo kiedy mowa o scenariuszach przyszłości pracy, najczęściej wskazuje się ten związany z rozwojem technologii. Czyli dyskutuje się o robotach, automatyzacji i sztucznej inteligencji, o tym, czy i na ile zastąpią pracę człowieka, jakie zawody wyeliminują i jakie nowe miejsca pracy stworzą. Oczywiście, czynnik technologiczny jest niezwykle istotny, ale nie jest to czynnik jedyny.

Scenariusze są następujące:

• Working Forever – scenariusz będący odpowiedzią na czynnik społeczny, czyli starzejące się społeczeństwo oraz wydłużający się czas życia (tematowi temu poświęciłam swoje wystąpienie na tegorocznym infoShare); trudno bowiem wyobrazić sobie, że pokolenia, które będą żyć 100 lat i więcej (a takie prognozy dotyczą dzieci urodzonych po 2007 roku), przejdą na emeryturę w wieku 60 lat; scenariusz zakłada więc, że będziemy pracować do późnych lat starości, nawet do 80-tki/ 90-tki, a w trakcie całego życia będziemy wielokrotnie przekwalifikowywać się, załamaniu ulegnie funkcjonujący aktualnie model edukacja – praca – emerytura;
• The Useless Class – scenariusz, który jest odpowiedzią na czynnik technologiczny, zakłada rozwój automatyzacji, robotyzacji i wykorzystanie sztucznej inteligenci na taką skalę, że praca ludzka stanie się zbędna, ewentualnie stanie się luksusem, na który będą mogli sobie pozwolić nieliczni, bezrobocie sięgnie nawet 40%; tu także poruszone zostały kwestie dochodu podstawowego (universal basic income) i skróconego czasu pracy (testowany aktualnie m.in. w Szwecji); co ciekawe z badań, które przeprowadzałam na potrzeby tegorocznego TrendBooka, wynika, że ludzie doceniają pozytywne aspekty sztucznej inteligencji (por. wykres poniżej); potwierdziły to także wyniki ilościowych badań konsumenckich realizowanych na potrzeby raportu Praca – blisko 50% badanych wskazało, że automatyzacja, to naturalna konsekwencja rozwoju technologicznego, a tylko 21% miało obawy, że ludzie będą mniej potrzebni na rynku pracy;

• People Per Hour – scenariusz-odpowiedź na czynnik ekonomiczny, tzw. ekonomię wolnych strzelców/ ekonomię fuch czy z ang. gig economy – ja sama postrzegam go raczej w kontekście optymistycznym, nie pejoratywnym (prekariat), czyli jako odpowiedź na potrzeby młodszych pokoleń; już dziś millenialsi i generacja Z w kontekście pracy, na pierwszych miejscach stawiają elastyczność i mobilność, zdecydowanie częściej pracują jako freelancerzy, zdalnie, tworzą własne biznesy (specjalnie na potrzeby tego raportu zleciliśmy ilościowe badanie postaw – okazało się, że respondenci ogółem wskazywali na zarobki jako główną cechę dobrej pracy, natomiast kiedy wyniki zawężone zostały do grupy 15-35 na 1. miejsce wskakiwała „elastyczność pracy”);
• There Are No Jobs On a Dead Planet – scenariusz uwzględniający czynnik środowiskowy – zmianę klimatu – i próbujący odpowiedzieć na pytanie, jak kwestie klimatyczne, dekarbonizacja, przejście na gospodarkę niskoemisyjną wpłyną na rynek pracy, w tym poziom zatrudnienia, sposób komunikacji w firmach czy nawet podróże służbowe; tu także kwestie skróconego czasu pracy (badania wskazują, że im dłużej pracujemy, tym większa konsumpcja i tym większy ślad ekologiczny, który zostawiamy);
• Through the Glass Door – scenariusz będący odpowiedzią na czynnik polityczny (transparentność); przedsiębiorstwa, organizacje i pracownicy muszą nauczyć się funkcjonować w środowisku, w którym każda rzecz, którą zrobią lub powiedzą, będzie mogła zostać podana do publicznej wiadomości. To także świat pełnej transparentności dotyczącej procesów zachodzących w organizacji i decyzji tam podejmowanych (także na temat wysokości wynagrodzenia).

W raporcie dodatkowo znalazły się wyniki badań ilościowych dotyczących postaw wobec automatyzacji pracy (scenariusz The Useless Class) oraz cytaty z wywiadów pogłębionych z osobami określającymi się jako cyfrowi nomadzi (scenariusz People Per Hour).

Pełna wersja raportu dostępna jest za darmo, w ramach usługi Pay per Tweet.

PRACA: SCENARIUSZE PRZYSZŁOŚCI

Plik PDF, 53 strony, 10,1 MB

Pobierz za darmo: